Fot. 1 - Garden Museum - Muzeum Ogrodnicze |
Atrakcja turystyczna zlokalizowana w
dzielnicy Lambeth jest nietypowa, bo jest nią Muzeum Ogrodu bez… ogrodu, za to
mieszczące się w byłym kościele z trumnami pod podłogą!
Jedynym skrawkiem zieleni
jest niewielki skwerek Sackler Garden.
Fot. 2 - Ogród wewnętrzny w Garden Museum |
Fot. 3 - Rośliny w ogrodzie wewnętrznym Garden Museum |
Fot. 4 - Widok na były St Mary's Church z ogrodu wewnętrznego |
Na skwerku tym jest
grobowiec admirała Williama Bligha, który mieszkał w okolicy, a żył na
przełomie XVIII i XIX wieku; znany z filmu z „Bunt na Bounty” (z Anthonym
Hopkinsem w roli Bligha).
Fot. 5 - Miejsce pamięci admirała Williama Bligha |
Płyty nagrobne ułożone na
zewnątrz i wewnątrz byłego kościoła tworzą specyficzną atmosferę tego miejsca.
Nie jest to czymś nietypowym w Londynie. Zdarzają się dawne miejsca spoczynku,
tereny byłych kościółków i przykościelnych cmentarzyków, gdzie płyty nagrobne ułożone
są na ziemi w zastępstwie betonowych płyt chodnikowych. Nie jest to w
zamierzeniu wyraz braku szacunku dla zmarłych, a wręcz przeciwnie – zachowanie
tych płyt pozwala na pamięć o nich przez kolejne pokolenia.
Fot. 6 - Plac zewnętrzny Garden Museum |
Historia Garden Museum jest niezwykle ciekawa.
Pierwszy drewniany kościół
stanął w tym miejscu w XI wieku. Później został zastąpiony budynkiem murowanym.
Przez wieki obiekt był remontowany i rozbudowywany, ale w 1851 r. stara bryła
została niemal całkowicie przebudowana w celu pomieszczenia większej liczby
wiernych.
Fot. 7 - Kościół St Mary w XVII wieku |
Jedyną pozostawioną częścią
w nienaruszonym, pierwotnym stanie była wieża.
Dziś jest ona najstarszym elementem obiektu. Jako murowana powstała w 1377 roku
(wcześniejsza była drewniana).
Choć schody w niej są kręte
w sposób ciągły, a korytarz jest tak wąziutki, że minięcie się dwóch osób
wymaga ekwilibrystyki, to naprawdę warto pokonać 131 schodów dla widoku, jaki
rozciąga się z góry.
Fot 8 - Wieża w Garden Museum |
Fot. 9 - Niziutkie wejście na wieżę (po lewej stronie) |
Fot. 10 - Schody na wieżę w Garden Museum |
Fot. 11 - Widok z wieży w Garden Museum na Parliament |
W trakcie II wojny światowej
teren ten był bombardowany. Kościół został wtedy uszkodzony, zniszczonych
zostało wiele witraży. Po wojnie ludność zamieszkała w dalszej okolicy, a
parafia została wchłonięta do innej, pobliskiej.
Nieużywany budynek niszczał,
aż w 1972 roku kościół został zdekonsekrowany i przygotowany do wyburzenia.
Fot. 12 - Kościół St Mary przygotowany do wyburzenia |
Od takiego losu uratowało go
małżeństwo Rosemary i John Nicholson, którzy wystarali się o zabezpieczenie
miejsca pochówku parafianina i pierwszego wielkiego ogrodnika w historii wyspy
Wielka Brytania Johna Tradescanta (ok. 1570 - 1638) oraz jego syna (1608 - 1662) o
tym samym imieniu i nazwisku.
Obaj byli ogrodnikami królów
oraz przyrodnikami-podróżnikami. Na wyspę sprowadzili wiele roślin z różnych
części świata. Ich grobowiec stoi obok miejsca pamięci admirała Bligha.
Fot. 13 - John Tradescant Starszy i Młodszy oraz ich grobowiec znajdujący się w Muzeum Ogrodniczym |
Właśnie ku pamięci tych
ogrodników, w 1977 r. otworzono tu pierwsze na świecie muzeum historii ogrodów.
W 2017 roku miał miejsce
duży remont obiektu. Między innymi zaopatrzono go w ogrzewanie i dodano
elementy architektury, które pozwalają traktować z szacunkiem stare mury.
Fot. 14 - Wnętrze Garden Museum |
Fot. 15 - Wnętrze Garden Museum |
Fot. 16 - Wnętrze Garden Museum |
Fot. 17 - Wnętrze Garden Museum |
Ogromnym zaskoczeniem podczas tego remontu było odkrycie krypty z około 30 ołowianymi trumnami z XVII i XVIII wieku! Dodatkową
niespodzianką była biskupia tiara na jednej z nich. Okazało się, że jest tam
minimum 5 trumien z arcybiskupami. Leży tam m.in. Richard Bancroft zmarły w 1610
r., który nadzorował powstanie tzw. Biblii Króla Jakuba.
Sądzono, że podczas przebudowy
w XIX w. usunięto je z tego miejsca.
Dlaczego w kościółku St Mary
pochowano najwyższych dostojników anglikańskiego Kościoła? Dlatego, że przylega do Lambeth Palace, który jest siedzibą arcybiskupów Cunterbury już od 800
lat.
Na dziś podziemie jest
zamknięte i, niestety, nie można do niego wejść, a trumny czekają na
przeprowadzenie badań przez zespół archeologów.
Fot. 18 - Ołowiane trumny z XVII i XVIII w. w krypcie pod Garden Museum |
Wnętrze obiektu jest piękne.
Dawny kościół jawi się jako cudnej urody obiekt architektury sakralnej ze
wspaniałymi witrażami i pięknym wykończeniem. Połączenie tego z muzeum, w
którym można zobaczyć urządzenia do uprawy ziemi, dają niesamowitą, nietypową i
dziwną mieszankę. Intrygującą i zaskakującą. Dlatego warto wybrać się w to
miejsce.
Fot. 19 - Dawne kosiarki w Muzeum Ogrodniczym |
Fot. 20 - Galeria ekspozycyjna w Muzeum Ogrodniczym |
Fot. 21 - Eksponaty w Muzeum Ogrodniczym na tle kościelnego witraża |
Wśród zasobów muzeum są bardzo
cenne eksponaty. Między innymi najstarsze księgi dotyczące roślin i ogrodnictwa,
tak zwane florilegia, jak np. zbiór rysunków z 1593 roku, w którym po
raz pierwszy użyto właśnie tego określenia.
Fot. 22 - Księga kwiatów z 1593 r., autor Adriaen Collaert; na stanie Garden Museum |
Kiedyś muzeum to nazywało
się Muzeum Historii Ogrodów, co lepiej oddawało charakter tego miejsca, bo w
rzeczywistości jest to niewielkie muzeum historii ogrodnictwa.
Fot. 23 - Eksponaty w Muzeum Ogrodniczym |
Adres: Londyn, 5 Lambeth Palace Rd, SE1 7LB
Bilety: podstawowy 12 funtów (wejście na wieżę jest w cenie biletu). Rezerwacje tutaj.
Warto polubić
Nietypowy Londyn na Facebooku (<- kliknij link),
bo jest tam jeszcze więcej ciekawostek!
Źródła informacji:
1. Strona
internetowa The Garden Museum gardenmuseum.org.uk (dostęp 02.08.2020)
2. „Church of St Mary, Lambeth” w Survey of London: Volume 23, Lambeth:
South Bank and Vauxhall, red. Howard Roberts, Walter H. Godfrey, London, 1951, ss.
104-117, strona internetowa British History Online http://www.british-history.ac.uk/survey-london/vol23/pp104-117
(dostęp 02.08.2020)
Źródła
fotografii:
Fot. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22 - zdjęcia własne
Fot. 7 - fragment "Prospect of London and Westminster", autor Wenceslaus Hollar, ok. 1647, własność The British Museum w Londynie
Fot. 12 - „Building The Museum”, Garden Museum Journal No. 34, red. Elena Greer,
Londyn, 2017
Fot. 13 - Rycina "John Tradescant the Elder and John Tradescant the Younger", autor: prawdopodobnie John Thomas Smith, 1793, własność National Portrait Gallery w Londynie
Fot. 18 – Strona internetowa The Garden Museum gardenmuseum.org.uk