Na południowo-wschodnim
rogu Trafalgar Square stoi uroczy budyneczek. Jest to mała rotunda z lampą na
czubku dachu. Jest tak maleńka, że jeśli wejdą do niej dwie osoby, to będzie tłoczno.
Niejeden turystyczny
przewodnik poinformuje Was, że jest to najmniejszy
posterunek policji w Londynie, a nawet w całej Wielkiej Brytanii, że pochodzi z
XIX wieku i że jego pomysłodawcą był Sir Lionel Edwards. To wszystko nie
prawda!
Ian Mansfield, pisarz,
programista i bloger eksplorując Archiwa Narodowe przeprowadził w 2018 roku skrupulatne
prywatne dochodzenie, które obaliło powyższe twierdzenia. Fakty stanowią bowiem
inaczej niż powszechne opinie.
 |
| źródło: https://www.afar.com/places/trafalgar-square-london |
Trafalgar Square powstał na początku XIX wieku i wtedy również stanęła tam lampa na okrągłym, wysokim cokole, która nie miała innego przeznaczenia niż oświetlenie.
Plac ten ze względu na
dość dużą powierzchnię (110 x 110 metrów) od początku był miejscem, gdzie
organizowane były pikiety, polityczne demonstracje, protesty oraz publiczne pokazy. I tak jest do dziś. Podczas dużych zgromadzeń, tym bardziej w przypadku negatywnych nastrojów, obecność policji była nieodzowna. Posterunkowy
musiał mieć oko na to, co dzieje się na placu i w jego bezpośredniej okolicy
oraz możliwość wezwania wsparcia w przypadku zamieszek. A nie było to takie łatwe
przed wynalezieniem radia czy internetu. Używano jednak telegrafu, którym
przesyłano wiadomości w postaci alfabetu Morse’a, a pod koniec XIX wieku
wynaleziono telefon. Najpierw punkt policyjny mieścił się przy drewnianej budce telefonicznej
usytuowanej obok pobliskiego wejścia do podziemnej stacji metra.
 |
| Protest na Trafalgar Square |
Po kilku
latach perturbacji i pokonaniu wielu problemów w postaci niezgodności poglądów
pomiędzy policją a Office of Works (dziś można w przybliżeniu określić to biuro jako główny inspektorat nadzoru budowlanego) i zarządem metra, po kradzieży nowego
wydrążonego kamienia w drodze z Kornwalii (zwinąć policji tak wielki kamień - to dopiero wyczyn!), nastąpiło przeniesienie telefonu do miejsca o wyższym standardzie,
stabilnym i nie wprowadzającym swoim wyglądem dysharmonii w przestrzennym zagospodarowaniu Trafalgar Square.
W marcu 1928 roku policja otrzymała do niego klucz.
 |
| źródło: https://londonist.com/2016/10/is-this-london-s-smallest-police-station |
Wiele publikacji
sugeruje, że pomysłodawcą lokalizacji, wydrążonego cokołu lampy i umieszczenia
tam punktu policyjnego był “Sir Lionel Edwards, szef Office of Works”. Problem jest w tym, że nikt taki… nie istniał. Trudno doszukać
się choćby wzmianki o człowieku o takim imieniu i nazwisku, co w przypadku wysokiego urzędnika państwowego i mężczyzny
z wyższej klasy społecznej nie jest prawdopodobne. Natomiast w latach od 1912 do 1933
sekretarzem Office of Works był Sir Lionel Earle, który był zaangażowany w opisywany
temat. Być może kopiowana w publikacjach pomyłka narodziła się w wyniku lektury jej autora listów pomiędzy Sir Lionelem Earle a przedstawicielem Metropolitan
Police o nazwisku Edwards.
 |
| źródło: https://www.ianvisits.co.uk/blog/2018/04/08/london-smallest-police-station-in-trafalgar-square-isnt-what-its-claimed-to-be/ |
W wolnym tłumaczeniu:
"Drogi Panie Edwards,
Jeśli chodzi budkę telefoniczną na
Trafalgar Square, naszła nas taka myśl: uważamy, że byłoby możliwe
zainstalowanie budki telefonicznej we wnętrzu granitowej podstawy dużej lampy
na końcu zarówno balustrady, jak i boku placu. Oznaczałoby to oczywiście
zdjęcie całej konstrukcji, wycięcie rdzenia i zapewnienie pomieszczenia."
W Anglii istnieje odwieczna
tradycja używania przez osoby na wysokim stanowisku zaimka osobowego “my” w
odniesieniu do siebie (w zamyśle jako wypowiadanie się w imieniu podległej grupy osób, jak i też forma zaznaczenia swojej pozycji), choć dziś stosowana jest coraz rzadziej. W przypadku
powyższego listu może to zatem oznaczać albo osobistą ideę Sir Lionela Earle, albo też wspólny pomysł jego zespołu. Nie można zatem z całą pewnością stwierdzić, kto był autorem
koncepcji.
 |
| Wczesny projekt z drzwiami po innej stronie źródło: https://www.ianvisits.co.uk/blog/2018/04/08/london-smallest-police-station-in-trafalgar-square-isnt-what-its-claimed-to-be/ |
Obiekt ten nigdy nie
spełniał wymogów ani nie pełnił formalnej funkcji posterunku policyjnego czy aresztu, jak
czasem się mówi. Był to jedynie policyjny punkt
obserwacyjny z którego można było zatelefonować do najbliższego komisariatu w
razie potrzeby. Dodatkowo w momencie, gdy dzwonił telefon, lampa na czubku
budyneczku oraz w środku migały, alarmując policjanta będącego na patrolu placu. Miejsce to miało jeszcze jeden plus – podwyższoną podstawę,
dzięki czemu był stamtąd lepszy widok na tłum ponad głowami ludzi.
W takiej formie punkt
funkcjonował do lat 70' XX wieku, kiedy to wynaleziona komunikacja radiowa
wyparła potrzebę istnienia policyjnej budki telefonicznej. Jednak jeszcze w latach
80' policjanci korzystali z niej w celu ogrzania się zimą.
W dzisiejszych
czasach pomieszczenie to stanowi schowek na różne przedmioty związane z pracami
publicznymi, jak miotły czy materiały budowlane. Są tam również gniazdka
elektryczne, z których korzystają dziennikarze telewizyjni (np. w celu
doświetlenia).
Na temat lampy
umiejscowionej na rotundzie istnieje miejski mit. Prawdopodobnie jej oprawa nie
rzuca cienia łamiąc tym zasady fizyki. Czy tak jest w rzeczywistości – sami
sprawdźcie. ;-)
A może jest to edwardiańska kapsuła czasu?
Jest w tym obiekcie pewna magia.
Choć opisywany obiekt nie powinien być nazywany posterunkiem policji, to warto zatrzymać się koło niego, nie tylko w celu zrobienia zdjęcia, ale dlatego, że jest to ciekawy akcent Trafalgar Square przywodzący na myśl dziwny domek z tajemniczej bajki.
 |
| źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Trafalgar_Square_Auxiliary_Police_Station_-_geograph.org.uk_-_604813.jpg |
Adres: WC2N 5DX
Warto polubić profil
Nietypowy Londyn na Facebooku (<- kliknij w link)
gdzie jest jeszcze więcej ciekawostek!
Główne źródło informacji i zdjęć:
1. Ian
Mansfield, Trafalgar Square’s “police station” isn’t what it’s claimed to be,
2018, strona internetowa https://www.ianvisits.co.uk/ (dostęp 11.06.2020) - artykuł bazujący na dokumentach nr MEPO 2/2604 i WORK 20/180 z zasobów National Archives